23ام تیر, 1401
0 دیدگاه ها
شانکر باکتریایی مرکبات
عامل بیماری:
Xanthomonas citri subsp citri
یکی از مهمترین بیماریهای مرکبات در دنیا شانکر باکتریایی توسط X.citri subsp citri میباشد. این بیماری به خصوص در مناطق مرکبات خیز با آب و هوای مرطوب و نیمه گرمسیری بسیار شایع است.
شانکر باکتریایی مرکبات انواع متفاوتی دارد که با حروف A تا D نمایش داده میشوند و در مناطق جغرافیایی مختلف بدین صورت است که در آسیا، آمریکای جنوبی، اقیانوسیه و ایالات متحده Canker A در آمریکای جنوبی Canker B در برزیل Canker C و در مکزیک Canker D پراکنده است.
از نظر حساسیت انواع مختلف مرکبات به شانکر باکتریایی گریپ فروت، لیموترش و پرتقالهاي زودرس نسبت به بیماری حساس هستند. پرتقالهای ناول، هاملین و لمون ها نسبتا حساس و ارقام میانرس مانند والنسیا، تانگورها، تانجلوها دارای حساسیت کمتر و تانجرینها نسبت به بیماری متحمل میباشند.
این بیماری در ایران برای اولین بار در سال 1368 از استان کرمان گزارش گردید.
نشانه های بیماری شانکر باکتریایی مرکبات:
این بیماری را میتوان از نظر نشانههای ایجاد شده روی برگ، میوه و سرشاخهها بررسی کرد
نشانه های شانکر باکتریایی مرکبات در برگ:
نشانههای بیماری 2 تا 5 هفته پس از سرایت آلودگی، در سطح زیرین برگ و به صورت لکههای تیره که اغلب با حاشیهی زرد رنگی همراه است، مشاهده میشود.
با گسترش بیماری لکهها بزرگ شده و جوشهایی شبیه به آتشفشان در هر دو سطح برگ تشکیل می دهند.
این لکههای برگی در اندازههای متفاوت بوده و پس از مدتی چوبپنبهای شده که حاشیههای آنها برجسته، مرکز فرورفته و در اطراف آنها هالهای زردرنگ میباشد.
نشانه های شانکر باکتریایی مرکبات در میوه:
نشانههای بیماری روی میوهها مشابه با نشانههای برگی بوده و در مراحل پیشرفته به صورت لکههای چوب پنبهای با حاشیهی مشخص میباشد.
با توجه به اینکه میوهها طی زمان بیشتری در معرض آلودگی بوده و همچنین یک میوه ممکن است چندین مرتبه توسط باکتری آلوده شود دارای لکههایی با اندازهی متنوعتر نسبت به برگ بوده که گاهی به شکل زخم نیز درمیآیند.
این لکهها و زخمها اغلب در قسمت خارجی درخت و در مناطقی که بیشتر در تماس با باد و باران قرار دارند، مشاهده میشود.
شانکر باکتریایی مرکبات کیفیت داخلی میوه را تغییر نمیدهد.
نشانه های شانکر باکتریایی مرکبات در سرشاخهها:
در سرشاخهها نیز لکههایی برجسته در اندازههای متفاوت ایجاد میشود.
خشک شدن شاخههای آلوده به شانکر نیز از خسارات این بیماری است اما با اینحال این بیماری سبب مرگ درختان مرکبات نمیشود.
گاهی اوقات لکههای قدیمی تیره رنگ شده که این امر در اثر رشد قارچهای ساپروفیت در این لکهها میباشد.
چرخه بیماری و شرایط مناسب برای گسترش شانکر باکتریایی مرکبات:
گسترش این بیماری مانند بسیاری از بیماریهای باکتریایی از طریق انتشار ترشحات باکتریایی به وسیلهی باد و باران و یا موادگیاهی آلوده، ماشین آلات، لباس و سایر وسایل آلوده میباشد.
باکتری در زخمهای میوه، شاخه و برگها از سالی به سال دیگر بقا خود را حفظ میکند.
اندامهای آلودهی ریخته شده روی زمین تا زمانی که کامل تجزیه نشوند میتوانند ناقل باکتری به فصل آینده باشند.
دامنه ی دمایی مناسب برای استقرار و گسترش باکتری عامل بیماری 25 تا 35 درجهی سانتیگراد میباشد.
بیماری پس از ورود باکتری از طریق منافذ طبیعی مانند روزنهها و یا زخمهای ایجاد شده توسط عوامل مختلف مانند وسایل باغبانی و یا نیش حشرات ایجاد میشود.
وجود آب و رطوبت نفوذ باکتری و انتشار آن را تسهیل می بخشد.
بافتهای جوان نسبت به بیماری حساس و بافتهای بالغ در برابر آن مقاوم هستند.
مهمترین زمان آلودگی میوهها هنگامی است که در مرحلهی ابتدای رشد باشند و به عنوان مثال در گریپ فروت میوه در اندازهی قطر 12 تا 40 میلی متر و پرتقال اندازهی میوه بین 6 تا 30 میلی متر حساس ترین زمان است که روزنهی سطح میوهها باز بوده و نسبت به نفوذ باکتری حساس است.
بعد از ریزش گلبرگها، میوه پرتقال و نارنگی به مدت 60 الی 90 روز حساس میباشد که این عدد برای میوه گریپ فروت 120 به ثبت رسیده است.
روش های کنترل شانکر باکتریایی مرکبات:
استفاده از نهال سالم
ضدعفونی وسایل جهت جلوگیری از انتقال بیماری
کنترل مینوز مرکبات به عنوان یک عامل مهم در تسهیل ورود و گسترش باکتری عامل بیماری شانکر مرکبات
با توجه به اینکه یکی از راههای گسترش بیماری باد میباشد و برای نفوذ باکتری به روزنههای برگ و میوه بادهایی با سرعت 30 تا 32 کیلومتر بر ساعت نیاز است، استفاده از بادشکن میتواند تاثیر مهمی در جلوگیری از گسترش بیماری شانکر باکتریایی مرکبات داشته باشد.
محلول پاشی ترکیبات مسی مانند بردو و یا اکسی کلرور مس، بدین صورت که در مناطق با سابقه آلودگی می توان تا 5 مرتبه و به فاصله 21 روز از این ترکیبات استفاده نمود. مرحلهی اول را در پرتقال در زمان 6 تا 30 میلی متری میوه در نظر گرفته و هر 21 روز یکبار عملیات محلولپاشی تکرار شود.
در کل زمانی محلولپاشی موثر است که از زمان شروع فعالیت باکتری از فصل بهار در چند نوبت با فاصله حدودا یک ماه انجام شود.
مهمترین منابع:
شانکر باکتریایی مرکبات و روشهاي مدیریت آن، مرتضی گل محمدی، نشریه فنی اسزمان تحقیقات، آموزش و ترویج باغبانی-پژوهشکده مرکبات و میوههای نیمه گرمسیری 1396
https://www.agric.wa.gov.au/citruscanker/citrus-canker
https://www.cabi.org/isc/datasheet/56921
ارسال نظر
نکته: HTML ترجمه نمی شود!