31ام اردیبهشت, 1400
0 دیدگاه ها
سوختگی غلاف برنج و روش های کنترل آن
عامل بیماری:
Rhizoctonia solani (Teleomorph: Thanatephorus cucumeris)
قارچ عامل بیماری خاک زاد بوده و علاوه بر برنج میزبان های متعدد دیگری از قبیل سویا، لوبیا، سورگوم، ذرت، نیشکر و تعدادی از علفهای هرز را نیز دارد.
سوختگی غلاف یکی از بیماری های مهم برنج است که خسارت چشمگیری به این محصول وارد می کند. این بیماری میتواند باعث کاهش میزان و کیفیت محصول شود و در شرایط مناسب برای گسترش آن، تا 50 درصد باعث کاهش محصول گردد.
نشانه های بیماری:
علائم اولیه بیماری معمولا در غلافهای برگ و نزدیک مسیر حرکت آب، به شکل لکه هایی گرد یا بیضی، نقاط آبسوخته و به رنگ سبز مایل به خاکستری مشاهده می شود. با گسترش بیماری این لکه ها بزرگ تر می شوند و به هم پیوسته و به صورت لکههایی بزرگتر با مرکز سفید مایل به خاکستری و احاطه شده توسط نوارها و یا حاشیه ای نامنظم و به رنگ نقرهای تا قهوه ای تیره در می آیند.
آلودگی ممکن است به پهنک های برگ نیز گسترش یافته و سبب ایجاد لکه هایی نامنظم و با حاشیهای سبز تیره، قهوهای و یا زرد متمایل به نارنجی شود. این لکه ها نیز در ادامه گسترش یافته و به یکدیگر پیوسته و تمام یا بخشی از برگ را میپوشانند و طرحی شبیه به پوست مار زنگی ایجاد می کنند. این خسارات سبب توقف انتقال جریان آب و مواد غذایی به بافتهای بالایی آن ها می شود.
هنگامیکه خوشه ها می رسند تراکم مزرعه افزایش یافته و در نتیجه رطوبت در میکروکلیما بالا می رود و باعث فراهم شدن شرایط مناسب و توسعه سریع بیماری می شود. در این شرایط ایدهآل برای بیماری، قارچ به سمت بالای گیاه گسترش مییابد و خوشهها و برگ های پرچم را نیز درگیر می کند. در این زمان علايم بیماری به صورت سوختگي تمام يا قسمتي از پوسته دانه ها مشاهده می شود. آلودگی های شدید، به ویژه در بخش پایینی خوشه دانه هایی ناقص تولید می کند. بیماری میتواند سبب ورس مزرعه گردد.
در مجموع خسارت سوختگی غلاف برنج می تواند به صورت دامنه متفاوتی از آلودگی بخشی از قسمت های غلافهای پایینی همراه با تاثیر کمی در پر کردن دانه ها تا از بین رفتن کامل گیاه و کاهش چشمگیر میزان و کیفیت محصول متغییر باشد.
چرخه بیماری و شرایط مناسب برای گسترش سوختگی غلاف برنج:
اسکلروت ها و میسلیوم ها در بقایای گیاهی باقی مانده و دو منبع آلودگی های ثانویه هستند. در طی فصل و یا در هنگام برداشت، اسکلروت ها روی زمین می افتند و نقش بقاء قارچ و انتقال از یک فصل به فصل دیگر را بازی می کنند. این اسکلروت ها می توانند در شرایط دمایی مناطق برنج کاری، برای یک دورهی طولانی تا بیش از دو سال در خاک زنده باقی بمانند و با گذشت زمان جمعیت آن ها در مزرعه افزایش می یابد. حرکت آب در مزرعه و آبیاری منجر به جا به جایی اسکلروت ها و بقایای گیاهی می شود. آلودگی اولیه در مزرعه زمانی ایجاد می شود که اسکلروتیوم و یا بخشی از بقایای گیاهی آلوده در سطح آب شناور شده و در تماس با غلاف برگ قرار گیرد.
قارچ عامل این بیماری توسط مواد شیمیایی که از برنج و یا سایر گیاهان میزبان خارج می گردد تحریک می شود. پس از تماس با میزبان میسلیوم ها و اسکلروتیوم ها وارد بافت گیاه شده که این رخنه از طریق اندام هایی با نام اپرسوریوم و یا توسط آنزیم هایی که قارچ ترشح می کند و سبب تخریب بافت های گیاهی می گردد، صورت می پذیرد. به محض اینکه قارچ نفوذ کرد و کلنی خود را در بافت میزبان تشکیل داد، علائم بیماری ظاهر می شود. سپس این قارچ به سمت بالا حرکت می کند و منجر به آلودگی غلاف های برگ، پهنک ها و خوشه می شود.
قارچ در مزرعه از طریق هیف های رونده از یک پنجه به پنجهی دیگر، یک پهنک به پهنک دیگر و یه گیاه به گیاه دیگر منتقل می شود و به همین دلیل در مزرعه گیاهان خسارت دیده از یک الگوی دایرهای شکل پیروی می کنند.
قارچ در شرایط مساعد بیماری که شامل هوای گرم (28 تا 30 درجه سانتی گراد)، رطوبت بالا (95 درصد و یا بیشتر) و تراکم کشت است به سرعت گسترش پیدا می کند. بیماری از زمان پایان پنجه زنی برنج شروع می شود و همزمان با خوشهدهی گیاه بسیار تهاجمی تر می گردد.
اسکلروت ها در سطح بافت برنج های آلوده و علف های هرز میزبان تشکیل می شوند و در فاصله بین دو کشت در خاک زنده باقی می مانند. این قارچ همچنین گیاهان دیگری از جمله سویا، سورگوم، ذرت و نیشکر را نیز آلوده می کند. فاکتورهایی که برای توسعهی سوختگی غلاف برنج مناسب هستند شامل: حساسیت بسیار بالای واریتههای نیمه کوتاه برنج، عدم تناوب و یا تناوب کم برنج با گیاهان غیر میزبان، مصرف بیش از اندازه کودهای نیتروژنه و عدم تهویه مناسب هوا به دلیل تراکم بوته ها می باشند.
روش های کنترل سوختگی غلاف برنج:
•واریته ای از برنج که به این بیماری مقاوم باشد وجود ندارد اما می توان واریته های مقاوم تر را انتخاب نمود.
•حذف بقایای گیاهی آلوده و علف های هرز کمی می تواند در کاهش جمعیت موثر باشد.
•کاشت بیش از اندازه بذر و نشاء و مصرف زیاد کودهای ازته سبب افزایش تراکم در مزرعه و بالا رفتن رطوبت در میکروکلیمای گیاه شده و شرایط مساعد برای توسعه بیماری را فراهم می آورد.
•کاشت گیاهان میزبان قارچ مانند سویا می تواند منجر به افزایش جمعیت بیماری در خاک مزرعه شود. با حذف علف های هرز و بقایای گیاهی و تناوب با گیاهان غیرمیزبان می توان جمعیت قارچ را کاهش داد.
•کنترل شیمیایی به وسیله قارچ کش هایی مانند ایپرودیون+کاربندایم 1 کیلوگرم در هکتار و یا پروپیکونازول 1 لیتر در هکتار در کنترل بیماری موثر می باشد.
ارسال نظر
نکته: HTML ترجمه نمی شود!